زایمان در آب چیست؟
زایمان در آب یک روش نسبتا جدید زایمان طبیعی است.
دراین روش زائو درمرحله اول زایمان و در زمان خروج جنین در آب غوطه ور میشود و خروج جنین درآب صورت میگیرد.
اثر آرامبخش آب باعث کاهش اضطراب و ترس مادر میشود و این امر منجر به کاهش درد زایمان نیز میگردد.
کاهش درد باعث ذخیره انرژي مادر گشته و در مرحله دوم زایمان به او کمک خواهد نمود تا نیروي بهتري براي خروج جنین به کار گیرد.
دراین روش علاوه برکاهش درد، طول مدت زایمان نیزکاهش مییابد.
اثربخشی زایمان درآب پس از حداقل یکساعت حضور مادر درآب برآورد میشود.
مزایاي زایمان در آب
- کاهش صدمات کانال زایمانی و نیاز کمتر به اپیزیوتومی (برش بین ران براي سهولت زایمان)
- کاهش درد
- کاهش طول مدت زایمان
- آرم بخشی و کاهش ترس از زایمان
- حرکات آزادانه مادر در آب و شرکت فعالانه او در امر زایمان
- کاهش آسیب به نوزاد
وضعیت مادر در آب
مادر وضعیتی آزاد داشته و در بیشتر مواقع وضعیت چمباتمه زدن را به خود میگیرد.
البته میتواند وضعیتهایى نظیر دراز کشیده، نیمه نشسته و..(بر حسب تمایل و راحتی مادر) را داشته باشد.
وضعیت قرارگرفتن مادر قبل از خروج جنین بسته به خواست او متفاوت است ولی به او توصیه میشود به گونه اي در آب قرار گیرد که آب، کمر او را پوشانده و تا نوك سینه هاي او در آب غوطه ور باشد.
مادر در هنگام خروج جنین، به حالت نیمه نشسته با پاهاي باز قرار میگیرد تا بتواند مسلط بر فرآیند زایمان، کودك خود رامتولد نماید.
(وضعیت مادر در زایمان در آب)
چه کسانی میتوانند زایمان در آب انجام دهند؟
- تمایل مادر به انجام یک روش زایمان کم درد
- وجودانقباضات حقیقی و روند طبیعی زایمان (دردهاي واقعی زایمان)
- سن بارداري بالاي 37 هفته
- وجود پرده هاي جنینی سالم
- طبیعی بودن نوار قلب جنین
- طبیعی بودن علائم حیاتی مادر و جنین
ممنوعیت انجام زایمان در آب:
- عفونت سیستم ادراري
- عفونت پوستی
- هپاتیت مثبت در مادر HIV
- تب مادر 38 درجه یا بیشتر
- پارگی کیسه آمنیون بیش از 24 ساعت
- زایمان زودرس
- دیسترس جنینی
- هرگونه خونریزي واژینال
- حاملگی پرخطر
- مادرمبتلابه اختلال حواس یا کند ذهن
- عدم تمایل و مشارکت مادر
(پوزیشن قرارگیری مادر در زایمان در آب)
تاثیر آب در زایمان
خواص تسكين دهنده و شفابخش آب قرنهاست كه شناخته شده است و استفاده از حوضچه آب گرم در طي زايمان با توجه به اثرات فيزيولوژيك و رواني آن، رواج يافته است.
يكي از اثرات بالقوه اين روش، تسكين درد و افزايش آرامش است كه به علت اثرات گرمايي و Hydrostatic آب مي باشد و به دنبال كاهش فعاليت سيستم عصبي سمپاتيك و كاهش سطح كاتكول آمينها ايجاد ميشود.
احتمالاً بخشي از اين كاهش به علت افزايش آرامش مددجو و بخشي ديگر ناشي از افزايش حجم خون مركزي وي ميباشد.
ترس از زایمان
يكي از مشكلات عمده زنان به هنگام زايمان، ترس از درد زايمان است.
از نظر فيزيولوژيكي، درد و اضطراب با تحريك سيستم عصبي سمپاتيك، موجب آزادسازي اپي نفرين و نوراپي نفرين مي گردد و سطوح بالاي اين كاتكول آمين ها در ليبر، با الگوهاي غيرطبيعي ضربان قلب جنين، كاهش قدرت انقباضي رحم و در نتيجه طولاني شدن ليبر، افزايش موارد احياي نوزادان، زايمان هاي جراحي نظير استفاده از فورسپس و واكيوم و عمل سزارين همراه خواهد بود و به نوبه خود دو عارضه مهم زايمان هاي طولاني يعني خونريزي و عفونت كه از عوامل مهم مرگ و مير مادران بخصوص در كشورهاي در حال توسعه به شمار ميآيند را افزايش مي دهد.
بسياري از سزارين هاي انتخابي به علت ترس از درد زايمان صورت مي گيرند.
اين آمار در فنلاند، سوئد و انگلستان 7 تا 22 % بوده و در ايران اين ميزان حتي از سطح بين المللي هم فراتر رفته و 71 % گزارش شده است.
لذا در طي سالهاي اخير روشهاي كاهش درد زايمان، بخصوص راهكارهاي غيردارويي، مورد توجه بسياري از محققين واقع شده اند.
راهکارهای مقابله با ترس از زایمان
راهكارهاي غيردارويي كنترل درد زايمان، به علت سادگي روش، دريافت حمايت عاطفي بيش تر از فرد مراقبت كننده و نيز عدم زيان براي مادر و جنين، عمدتاً با استقبال بيش تري از طرف كادر درماني و مددجويان مواجه شده اند .
از جمله اين روشها ، زايمان در آب مي باشد .
متأسفانه مطالعات كارآزمايي باليني كه شدت درد زايمان را در زنان استفاده كننده از حوضچه آب گرم با استفاده از روشهاي ديداري (Visual analogue scale=VAS) اندازه گيري كرده باشند، بسيار محدود بودند و يافته ها در رابطه با زمان اندازه گيري درد نيز تفاوت هاي قابل ملاحظه اي را نشان داده اند
نتيجه گيري
استفاده از حوضچه آب گرم خصوصاً در مراحل اوليه و در شروع مرحله دوم زايمان در كنترل درد نقش داشته و تجهيز مراكز زايماني به چنين حوضچه هايي با توجه به بي خطر بودن آن براي مادر و نوزاد پيشنهاد ميشود.
با تشکر از همراهی شما
