زایمان بدون درد و کم درد
یکی از دغدغه ی بانوان عزیز در زایمان طبیعی میزان درد در پروسه زایمان می باشد، در این مقاله به موضوع زایمان بدون درد و کم درد پرداخته می شود تا همراهان گرامی با آگاهی های بیشتر نوع زایمان خود را انتخاب کرده و بهترین تجربه زایمان را داشته باشند.
زايمان طبيعي يك پديده فيزيولوژيك است كه در برخي افراد با درد بسيار شديدي همراه است .
با يك اقدام ساده مي توان كاري كرد كه مادر در تمامي مدت زایمان بدون درد باشد و يا حداقل دردش كاهش يابد.
با توجه به افزايش اخير شيوع سزارين الكتيو و اهميت رضايتمندي زن حامله و پزشك، افراد مسئول در اين رابطه سعي در ايجاد راه حلي براي كاهش درد زايمان از طريق روش هاي بي دردي اپيدورال نموده اند.
مادراني كه سابقه بي دردي اپيدورال خوبي دارند معمولاً براي زايمان بعدي نيز از اين روش استفاده كرده و آن را به ديگران نيز توصيه مي كنند و اين روش شايد بتواند آمار سزارين ناشي از ترس درد زايمان را كاهش دهد.
درد زايمان شديدترين دردي است كه انسان تجربه مي كند.
در سال 1993 انجمن متخصصان بيهوشي آمريكا و كالج متخصصان زنان آمريكا بيانيه مشتركي صادر كردند مبني بر اين كه تمام زنان بايد به امكانات تسكين موثر درد در طول زايمان دسترسی داشته باشند.
بي دردي اپيدورال يكي از روش هاي پر طرفدار جهت ايجاد بي دردي زايمان است و انجام آن در اوايل زايمان بر اساس اولين درخواست مادر جهت دريافت بي دردي منجر به افزايش ريسك زايمان ابزاري و سزارين نخواهد شد.
ولي استفاده از اين روش در ايران بسيار محدود است، درحالي كه بر اساس مطالعات گذشته آمار زايمان بدون درد اپيدورال در آمريكا حدود 40 تا 50 درصد و در فرانسه 37 درصد بوده است.
بی حسی اپیدورال در زایمان بدون درد چیست؟
این نوع بی حسی، درد مداوم در قسمت تحتانی بدن فرد را سرکوب میکند و این امکان را به فرد میدهد که بدون بی هوشی درد خود را احساس نکند.
چگونه این کار انجام میشود؟
متخصص بیهوشی، پشت مادر باردار را مواد خاص ضدعفونی میکند و سپس سوزن توخالی را وارد استخوانهای کوچک ستون فقرات میکند.
هنگامی که سوزن در فضای اپیدورال قرار گرفت، لوله ای نازک را که کاتتر نام دارد در این فضا قرار میدهند و سوزن را بر میدارند .
سپس داروی ضد درد را از طریق لوله نازک کاتتر وارد بدن مادر میکنند و چون اعصاب انتقال دهنده حس درد، سرکوب میشوند درد فرد کاهش پیدا میکند .
بنابراین مادر با تحمل کمترین درد حاصل از انقباضات رحمی و خروج نوزاد از رحم میتواند خاطره خوبی از زایمان طبیعی داشته باشد .انجام تنفس عمیق از طریق بینی باید توسط مادر انجام بگیرد.
چه زمانی میتوان از اپیدورال در طی زایمان طبیعی استفاده کرد؟
هر خانم بارداری میتواند در هر مرحله از مراحل زایمان خود درخواست بی حسی اپیدورال داشته باشد .ونیز برگه رضایت آگاهانه باید توسط زائو تکمیل وامضاء شود
اکثر زنان باردار هنگامی طلب دریافت این بی حسی را دارند که درد زایمان شدید شده است و دهانه رحم معمولا بین 4تا 5سانتی متر باز شده است و وارد فاز فعال زایمان شده باشد
لوله وارد شده برای تزریق بی حسی اپید ورال میتواند تا آخر زایمان و خروج جفت در بدن مادر باقی بماند و حتی میتواند درد ناشی از بخیه ها را تسکین دهد .
مزایای استفاده از بی حسی اپیدورال
- احساس آرامش و رهایی ازدرد
- کاهش درد در حین زایمان (با احساس انقباضات رحم)
- بهبود خون رسانی به جنین به علت کاهش درد و استرس مادر
- هوشیار بودن مادر در طول زایمان
- استفاده کمتر از داروی مسکن
- تنظیم مقدار و نوع دارو بر حسب مرحله درد
- محدود نکردن بیمار به تخت و راه رفتن حین زایمان
- کنترل فشار خون بالا
- کنترل زایمان، و بالا بردن اعتماد به نفس در مادر
- کنترل بهتر پس دردهای زایمانی
- عوارض جانبی کمتر روی مادر و نوزاد
- کاهش میزان استرس و اضطراب مادر
- اکسیژن رسانی بیشتر به جنین
- عدم نیاز به بیهوشی عمومی در صورت نیاز به سزارین اورژانسی
معایب استفاده از روش اپیدورال:
- افت فشارخون : که ازطریق تزریق سرم وریدی و کنترل فشار خون قابل پیشگیری است .
- خارش خفیف درطول زایمان : اگر خارش آزاردهنده شود، متخصص بیهوشی میتواند آن رادرمان کند.
- احساس لرزش داشته باشد .
- احتمال دارد برتوانایی فرد برای دستشویی رفتن تأثیر بگذارد و فرد مجبور به استفاده از سوند برای تخلیه مثانه خود شود
- ندرتا احتمال بروز تب
- سردرد که به علت زور زدنهای متوالی و کمبود آب بدن ایجاد میشود : نوشیدن مایعات و خوردن قرص های مسکن می تواند به بهبود سردرد کمک نماید.
- واکنش به بی حسی منطقه ای : در حالی که واکنش به بی حسی منطقه ای بسیار نادر است .
- با توجه به ایجاد بی حسی با تشویق پزشک یا ماما بیمار باید همکاری لازم را در هنگام زایمان داشته باشد.
تقاضاي زایمان بدون درد :
متخصصيني كه روش هاي بي دردي اپيدورال را مورد استفاده قرار مي دهند بايد از فيزيولوژي مادر و جنين و اثرات دارويي بر آن ها آگاه باشند .
زايمان منجر به درد شديد براي بسياري از زنان مي شود.
وقتي مادر تحت مراقبت يك پزشك است درحاليكه امكان مداخله ايمن وجود دارد، هيچ جايي براي تجربه درد شديد وجود ندارد .
لذا اين حق مادر است كه زایمان بدون درد داشته باشد. تقاضاي مادر دليل كافي براي كاهش درد طي زايمان است.
- هر مادر حق درخواست روش بي دردي زايمان را دارد.
- انتخاب زايمان بي درد داوطلبانه است.
- پس از انتخاب زایمان بدون درد مي بايست از مادر رضايت آگاهانه گرفته شود.
- تيم زايمان بي درد شامل متخصص زنان، متخصص بيهوشي، ماما، تكنسين بيهوشي است كه مي بايست براي فراهم سازي زايمان بدون درد با هم هماهنگ شوند.
- درخواست انجام زايمان بدون درد توسط متخصص زنان و زايمان در پرونده ثبت گردد.
- انتخاب روش مناسب بي دردي توسط متخصص بيهوشي و با نظر بيمار انجام مي شود.
شرايط لازم جهت زایمان بدون درد :
- امكان انجام زايمان طبيعي وجود داشته باشد.
- درد زايمان وجود داشته باشد و زايمان وارد مرحله فعال شده باشد.
- مادر باردار متقاضي كاهش درد زايمان باشد.
نكته: در بيماريهاي سيستميك مثل بيماري هاي افزايش فشار خون حين حاملگي، برخي از انواع بيماري هاي قلبي و ريوي و اختلالات زايمان مثل انقباضات ناموزون رحمي و همچنين امكان زياد استفاده از وسايل حين زايمان، انجام زايمان بدون درد انديكاسيون دارد.
*مادران سزارين قبلي كه درخواست انجام زايمان طبيعي و انديكاسيون زايمان طبيعي را دارند نيز مي توانند از اين روش بي دردي استفاده كنند. (در اين موارد دقت هاي لازم در خصوص حفظ ايمني مادر باردار با هماهنگي كامل متخصص زنان و متخصص بيهوشي لحاظ گردد.)
*بطور كلي حاملگي خطر عمده براي بيمار قلبي محسوب مي شود. عمده ترين اثر بي دردي ناحيه اي (اسپاينال و اپيدورال)، كاهش مقاومت عروق سيستميك و افت فشار خون است.
در نتیجه :
استفاده از مخدرهاي نخاعي به تنهايي بي دردي ايجاد مي كند بدون آنكه تغيير واضحي در مرحله اول و مرحله دوم زايمان فراهم نمي كند.
بي دردي اپيدورال با بي حس كننده هاي موضعي، پاسخ هاي استرس زايمان را كاهش مي دهد و در صورتي كه با دقت زياد تيتره شود ايمن است.
از غلظت هاي پايين بي حس كننده موضعي به همراه يك مخدر مي توان استفاده نمود تا به اين ترتيب اثرات بي دردي به حداكثر و اثرات قلبي عروقي به حداقل برسد.
امیدواریم تمامی مادران عزیز بهترین تجربه را از زایمان خود تجربه نمایند جهت کسب اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید:
