مشاوره قبل از بارداری
مشاوره قبل از بارداری از نظر مامایی به دو قسمت مهم تقسیم می شود:
- بررسی از نظر جسمی
- بررسی از نظر روحی
مشاوره قبل از بارداری از نظر جسمی
مادران جوان که قصد بارداری دارند،لازم است از 3 ماه قبل از حاملگی اقدام به مشاوره نمایند.
مشاوره و ویزیت قبل از حاملگی از چنان اهمیتی برخوردار است که برخی آن را مهمتر از ویزیت مادر می دانند.
آنچه مسلم است این است که کنترل و آموزش مادران باردار و بهداشت دوران بارداری دقیقاً از قبل از بارداری شروع می شود.
هدف از آن شروع یک روند مراقبت علمی است که باعث ارتقا سطح بهداشت مادران باردار شده و در نتیجه باعث کاهش مرگ و میر مادران و نوزادان می شود.
جلوگیری از برخی ناهنجاری ها از پیامدهای خوب مشاوره قبل از بارداری است.
با مشاوره قبل از بارداری،بیماریهای زمینه ای چون فشار خون، دیابت ،کم کاری یا پرکاری تیروئید یا بیماریهای ژنتیکی تشخیص داده شده و اقدامات لازم در این زمینه انجام میشود.
درصورت اضافه وزن مادر، کاهش وزن توصیه میشود.
همچنین ابتلا به مواردی مانند سوء تغذیه، کم خونی، عفونتهای دستگاه تناسلی و دستگاه ادراری، باید قبل از بارداری درمان شود؛
چرا که چنانچه مادر پس از بارداری برای درمان مشکل خود به پزشک مراجعه کند، با توجه به محدودیتهای ایجاد شده و همچنین امکان به وجود آمدن عوارض داروها در جنین، نمیتوان درمان کافی و کامل را برای وی انجام داد.
این مشاوره توسط مامای با تجربه و مهربون یا پزشک انجام می شود و زمان آن قبل از تصمیم به بارداری است.
مشاوره قبل از بارداری برای همۀ زنان لازم است اما برای گروهی واجب است مانند:
- زنانی که از روش های پیشگیری از بارداری استفاده می کنند، باید فاصله زمانی مناسب بین قطع روش و حاملگی را بدانند.
- مادران زیر 18 سال یا بالای 35 سال
- در خانواده هایی که سابقه بیماریهای ارثی و فامیلی وجود دارد و یا در ازدواجهای فامیلی، مشاوره ژنتیک قبل از بارداری لازم است.
- مادران باید بدانند تغذیه نامناسب، سوء تغذیه، حاملگیهای متعدد ، فاصله کم بارداریها، کم خونی ها و چاقی،لاغری … می تواند، یک بارداری پر خطر را دنبال داشته باشد.
- سابقه سقط مکرر، مرده زایی و تولد نوزاد ناهنجار از عوامل لازم مشاوره قبل از بارداری است.
در بیماریهای زمینه ای مزمن و متعاقب آن مصرف مداوم داروهای خاص مادر باید از خطرات و عوارض بیماریهای خود، نحوه اداره بارداری و کنترل بیماری در دوران حاملگی آگاه باشد.
از مهمترین این بیماریها می توان موارد زیر را بر شمرد: نارسایی کلیه و کبد، دیابت، بیماریهای مزمن قلبی- عروقی، اختلالات انعقادی، صرع و …
درمشاوره قبل از بارداری چه مواردی مطرح می شود؟
لزوم درمان بیماری ها ومشکلات مادر قبل از بارداری
تجویز اسید فولیک برای پیشگیری ازبیماریهای عصبی جنین درمان کم خونی و عفونتهای دستگاه تناسلی قبل از بارداری ضروری است.
مصرف اسید فولیک در دوران بارداری از بیماریهای عصبی در جنین پیشگیری میکند. مصرف
این دارو دو تا سه ماه قبل از بارداری کاهش تولد جنینهای غیرطبیعی را به دنبال دارد.
خدمات بهداشتی و درمانی بارداری
ارائه خدمات بهداشتی مادران،از اهم وظایف ماماست، که با مشاورۀ قبل از ازدواج و بارداری شروع شده و تا بعد ازآنها ادامه می یابد.
معاینۀ زنان ،تست پاپ اسمیر،معاینه سینه، سونوگرافی از سینه ها، سونوگرافی از رحم و تخمدان ها،درمان کم خونی و…
لزوم تاکید بر بهداشت دهان و دندان مادر
مادران پیش از بارداری میتوانند با مراجعه به مراکز دندانپزشکی و معاینه دهان و دندان خود از سلامت آن مطمئن شوند؛ تا در زمان بارداری با پوسیدگی شدید دندان مواجه نشوند.
برخی از هورمونها در زمان بارداری تأثیر منفی بر روی دندانها دارند و در صورت وجود پوسیدگی اولیه باعث تشدید آن و خرابی دندان میشوند که در دوران بارداری به دلیل محدودیت درمان، مادر را با سختیهای خاص خود مواجه میکنند.
تغذیه قبل از بارداری
دست کم سه ماه پیش از اینکه سعی کنید باردار شوید، باید اطمینان حاصل کنید، بدنتان مواد مغذی لازم برای پرورش یک نوزاد سالم را دریافت میکند.
حتماًدر رژیم غذایی میوه، سبزی تازه، لبنییات مخصوصاً شیر کم چرب را بگنجانید.
مصرف اسید فولیک فراموش نشود.
عادات غلط خود را اصلاح کنید، مانند :
ترک مصرف غذاهای آماده، سوسیس، کالباس، نوشابه ها، حتی آبمیوه های صنعتی، ترک سیگار و مواد مخدر و الکل مصرف کافئین مثل قهوه، چای، شکلات… را محدود کنید.
فعالیت بدنی
ورزش و پیاده روی روزانه بسیار مفید است. سعی کنید قبل از شروع دوران بارداری ورزش کردن را جز عادات روزانه خود قرار دهید تا پس از شروع دوران بارداری این امر برایتان سخت نباشد.
تستهای آزمایشگاهی درمشاوره قبل از حاملگی
- آزمایش خون و تشخیص کم خونی کمبود آهن
- غربالگری بیماریهای آمیزشی و عفونی مثل ایدز (HIV) و سفلیس (VDRL)
- غربالگری بیماریهای کبدی و کلیوی مثل هپاتیت (HBS Ag)
- آزمایش ادرار
- آزمایش روتین پاپ اسمیر
- آزمایش اندازه گیری قند خون
- آزمایش ژنتیک در صورت لزوم و وجود تالاسمی یا هموفیلی در نزدیکان
مشاوره قبل از بارداری از نظر آمادگی روانی
مشاوره قبل از بارداری مادران جوان را آماده پذبرش مسئولیت خطیر مادری میکند.
این مبحث شامل: دستیابی به بهترین زمان آمیزش از نظر فیزیکی و از نظر روایات اسلامی، تنش زدایی از زندگی مشترک و آشنایی با لذت مادر شدن.
لازم به توضیح است که در رابطه با زمان و مکان آمیزش مخصوصاٌ از نظر اسلام، در مبحث دانستنیهای بارداری و تعیین جنسیت، مفصل شرح داده شده است.
با تشکر از همراهی شما
دکتر هما حکمت
