افتادگی رحم چیست؟ Uterine Prolaps
به دلیل زایمان یا وضع حمل سخت و یا دلایلی دیگر، عضلات نگهدارنده رحم ضعیف میشوند، همچنین با افزایش سن و از دست رفتن طبیعی هورمون استروژن، رحم میتواند به داخل کانال واژن فرو رود و عارضهای به نام افتادگی رحم ایجاد کند.
رحم شما به طور طبیعی سر جای خود همراه با عضلات، بافتها و رباطهای گوناگون در لگن قرار دارد.
درجات افتادگی رحم
ضعف عضلات یا سست شدن آنها به هر دلیلی، به رحم اجازه میدهد که به اصطلاح افت کند یا کاملاً طی مراحل مختلف از بدن خارج شود که صورت های زیر می تواند اتفاق بیافتد:
- درجۀ اول: دهانۀ رحم به داخل واژن خم یا کشیده میشود ( طول واژن کم می شود )
- درجۀ دوم: دهانۀ رحم به دیوارۀ واژن میچسبد.
- درجۀ سوم: دهانۀ رحم به خارج از واژن کشیده میشود.
- درجۀ چهارم: کل رحم خارج از واژن است. این حالت پروسیدنتیا Uterus Procidentia نیز نامیده میشود که به دلیل ضعیف شدن تمام عضلات محافظ ایجاد میشود.
افتادگی رحم در اثر عوامل دیگر
عوارض دیگری معمولاً با افتادگی رحم در ارتباط است، این عوارض ممکن است عضلاتی که رحم را سر جای خود نگه میدارد را ضعیف کند:
سیستوسل Cystocele Prolaps
فتق (بادکردن) قسمت جلو در بالای دیوارۀ واژن را میگویند که قسمتی از مثانه داخل واژن فتق پیدا میکند. این امر منجر به تکرر ادرار، اضطرار ادرار، حبس ادرار یا بیاختیاری ادرار (ریختن ادرار) شود.
انتروسیل Enterocele
فتق قسمت پشت در بالای دیوارۀ واژن را گویند که رودۀ کوچک داخل واژن فتق پیدا میکند و متورم میشود. ایستادن منجر به حس کشیده شدن و کمر درد می شود که با دراز کشیدن تسکین پیدا می کند.
رکتوسیل Rectocele
فتق قسمت پشت در پایین دیوارۀ واژن را گویند که مقعد داخل واژن فتق پیدا میکند و متورم میشود. در این حالت، اجابت مزاج تا آنجا سخت میشود که ممکن است به داخل واژن فشار آورید تا روده تخلیه شود.
دلایل افتادگی رحم
شرایط زیر میتواند منجر به افتادگی رحم شود:
- بارداری/چندقلوزایی با زایمان پیچیده یا طبیعی از طریق واژن
- ضعف عضلات لگن با افزایش سن
- ضعیف شدن یا از دست رفتن حجم بافت بعد از یائسگی و از دست رفتن استروژن طبیعی
- شرایطی که منجر به افزایش فشار در شکم شود؛ مانند سرفۀ مزمن (با برونشیت و آسم)، تنقیه (با یبوست)، تومورهای لگن (نادر است)، یا تجمع مایع در شکم
- افزایش وزن یا چاقی با کشیدگی بیش از اندازه در عضلات لگن
- جراحی بزرگ در ناحیۀ لگن که منجر به از دست رفتن محافظت بیشتر میشود
دیگر عوامل خطرساز برای افتادگی رحم عبارتاند از:
- وزنهبرداری سنگین
- قفقازی بودن
علائم افتادگی رحم
علائم افتادگی رحم عبارتاند از:
- احساس پر بودن یا فشار در لگن (ممکن است حس کنید که روی یک توپ کوچک نشستهاید)
- درد در پایین کمر
- احساس کنید چیزی از واژن شما در حال بیرون آمدن است
- درد هنگام مقاربت جنسی
- مشکل در ادرار یا حرکت رودهها
- مشکل در راه رفتن
افتادگی رحم و زمان مراجعه به پزشک
اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، پزشک را مطلع کنید:
- ممکن است حس کنید که دهانۀ رحم به ورودی مجرای واژن نزدیک شده است ( طول واژن کم شده است ) یا در مجرای واژن احساس فشار کنید و حس کنید چیزی از واژن شما در حال بیرون زدن است.
- ممکن است مدام از چکه کردن ادرار یا فوریت برای اجابت مزاج (فوریت برای مدفوع کردن) احساس ناراحتی کنید.
- ممکن است مدام درد در قسمت تحتانی کمر یا مشکل در هنگام پیادهروی، ادرار کردن یا اجابت مزاج داشته باشید.
اگر هر کدام از علائم زیر را تجربه کردید، فوراً به دنبال درمان باشید:
- حبس یا سختی ادرار یا مدفوع
- افتادگی کامل رحم (رحم شما از واژن بیرون میآید)
آزمایشات و معاینات لازم برای تشخیص افتادگی رحم
- پزشک شما میتواند افتادگی رحم را با سابقۀ پزشکی و معاینۀ بدنی لگن تشخیص دهد.
- پزشک ممکن است شما را در حالت ایستاده و دراز کشیده معاینه کند و از شما بخواهد که سرفه کنید یا زور بزنید تا فشار شکم بیشتر شود.
- برخی شرایط مانند انسداد حالب به دلیل افتادگی کامل، ممکن است به پیِلوگرام وریدی (IVP) یا سونوگرافی کلیه نیاز داشته باشد. محلولی رنگی درون رگ تزریق میشود و یک سری اشعۀ ایکس برای مشاهدۀ پیشرفت آن در مثانه گرفته میشود.
- اولتراسوند ممکن است برای رد احتمال مشکلات دیگر به کار رود. در این آزمایش، میلهای وارد شکم یا واژن میشود تا تصاویری با امواج صوتی ایجاد کند.
درمان افتادگی رحم
درمان به این بستگی دارد که چقدر ساختار محافظ اطراف رحم ضعیف شده است و با تشخیص پزشک متخصص مراحل درمان صورت می گیرد جهت هماهنگی و تععین وقت با ما تماس بگیرید:
با تشکر از همراهی شما
دکتر هما حکمت
